(Część 1)
Czy kiedykolwiek zastanawialiście się, jak psychodeliki wpływają na świadomość i jak tą świadomość definiować?
Na stronie czasopisma naukowego "Neuroscience of Consciousness" znajduje się artykuł, który rzuca światło na te zagadnienia. Czasopismo zajmuje się publikowaniem artykułów z dziedziny neurobiologii, psychologii, filozofii i innych nauk, które dotyczą zagadnień związanych z neurobiologią świadomości. Wydawane jest przez Oxford University Press, jedno z najbardziej renomowanych wydawnictw naukowych na świecie. Celem czasopisma jest publikowanie wysokiej jakości badań naukowych, które prowadzą do lepszego zrozumienia zagadnień związanych ze świadomością oraz jej neuronalnymi podstawami. Właśnie tam opublikowano artykuł „Psychedelics, entropic brain theory, and the taxonomy of conscious states: a summary of debates and perspectives”.
Artykuł opiera się na innowacyjnej koncepcji tzw. teorii entropii mózgu, zwanej również jako "mózg entropiczny". Teoria ta została przedstawiona przez Robina Carhart-Harrisa, naukowca związanego z Imperial College London, który od lat prowadzi badania nad wpływem substancji psychodelicznych na mózg i świadomość. Jego prace zostały opublikowane w wielu czasopismach naukowych, takich jak "Frontiers in Human Neuroscience", "Journal of Psychopharmacology" czy "Neuropsychopharmacology".
Artykuł jest obszerny i napisany w języku angielskim. Poniżej znajduje się jego streszczenie, streszczające jedynie kluczowe dla tematu zagadnienia, natomiast w miarę wiernie przedstawiony jest abstrakt i wnioski końcowe.
Abstrakt:
W kontekście ostatnich sukcesów w dziedzinie poradnictwa i psychiatrii, dyskusja na temat substancji psychodelicznych skupia się głównie na ich zastosowaniach w leczeniu zaburzeń psychicznych. Jednakże wnioski z badań nad psychodelikami nie ograniczają się jedynie do terapii, ale mają również wiele do zaoferowania naszemu obecnemu rozumieniu świadomości. Badania nad stanami psychodelicznymi dostarczyły nowych perspektyw na to, jak różne aspekty doświadczenia świadomego są pośredniczone przez aktywność mózgu, co pozwala na poznanie większej ilości informacji na temat fenomenologii i potencjalnych mechanizmów świadomości. Jedną z teorii opisujących, w jaki sposób psychodeliki w tym magiczne grzybki wpływają na aktywność mózgu, jest "entropijna teoria mózgu" (EBT), która próbuje zrozumieć stany świadomości - normalne i psychodeliczne - w kategoriach "entropii mózgu". Ze względu na szeroki zakres zagadnienia, teoria ta ma kilka implikacji dla obecnych debat w dziedzinie badań nad świadomością, a mianowicie kwestię tego, czy świadomość istnieje w poziomach, czy w wymiarach, czy stan psychodeliczny jest sam w sobie "wyższym" poziomem świadomości, a jeśli tak, to czy psychodeliki mogą być stosowane w leczeniu zaburzeń świadomości. Aby zrozumieć, jak psychodeliki mogłyby leczyć minimalnie przytomnego lub wegetatywnego pacjenta, należy najpierw zrozumieć EBT i to, jak ta teoria krzyżuje się z tymi trwającymi debatami. W związku z tym artykuł przedstawia formalne podsumowanie EBT, wyodrębniając jej podstawowe zasady i ich implikacje dla modelu teoretycznego świadomości. W odpowiedzi na proponowane wykorzystanie psychodelików w leczeniu zaburzeń świadomości, autorzy artykułu podkreślają znaczenie "ustawienia" i "otoczenia" (set&setting – przyp.) w określaniu wartości terapeutycznej psychodelików dla pacjentów wegetatywnych lub z minimalną świadomością.
Wnioski:
Dokonując przeglądu EBT i jego podstawowych zasad, znajdujemy kilka punktów przecięcia z obecnymi debatami w badaniach nad świadomością. Postrzeganie świadomości w kontekście entropii mózgu i wyodrębnienie jednowymiarowej taksonomii stanów świadomości ma kilka praktycznych zalet - pozwala nam (bardzo ogólnie) porównywać globalne stany między osobami, a także oferuje pomocny schemat, gdy kontynuujemy badania nad leczeniem pacjentów z zaburzeniami świadomości (DOC). Niemniej jednak, wydaje się mało prawdopodobne, aby jakiekolwiek podejście oparte na poziomach świadomości mogło wyjaśnić mnóstwo różnic funkcjonalnych i związanych z treścią między populacjami zdrowymi i klinicznymi. W odniesieniu do stanów psychodelicznych wydaje się, że uwzględnienie pełnej złożoności tych doświadczeń może skłonić nas do przyjęcia wielowymiarowego podejścia do świadomości.
Co więcej, potencjał terapeutyczny psychodelików może nie ograniczać się tylko do psychiatrii i zdrowia psychicznego, ale może się także rozciągać na leczenie pacjentów z zaburzeniami świadomości. Interwencje w tym kontekście nie są jednak pozbawione swoich obaw; na badaczach spoczywa obowiązek zmierzenia się z wyzwaniami etycznymi, które są wyjątkowe dla tej społeczności, w tym pytania o wartość kliniczną, społeczną i naukową. Poza tymi obawami, należy wziąć pod uwagę dynamiczny profil ryzyka pacjentów z zaburzeniami świadomości i zapewnić, że istnieją solidne protokoły pozwalające wykryć i kontrolować negatywne doświadczenia. Jako nasz wkład w tę debatę, podkreśliliśmy trudności związane z kontrolowaniem nastawienia i otoczenia u pacjentów z zaburzeniami świadomości oraz uwypukliliśmy, jak zaniedbanie tych czynników może negatywnie wpłynąć na wyniki kliniczne stosowania psylocybiny (lub innych psychodelików) w celu przywrócenia świadomej świadomości. Chociaż może się wydawać inaczej, chcielibyśmy jasno wyrazić, że z zasady nie sprzeciwiamy się wnioskom Scotta i Carhart-Harrisa (2019) - nasza dyskusja ma jedynie na celu wydobycie obaw, które należałoby rozważyć przed przeprowadzeniem takiego badania na pacjentach z zaburzeniami świadomości. Oczywiście, sami autorzy zdają sobie z tego sprawę, gdy argumentują na rzecz podejścia stopniowego, zaczynając od populacji zdrowych, aby dalej potwierdzać wpływ psylocybiny na złożoność i jej korzyści dla świadomości. Wraz z tymi celami proponujemy, aby przyszłe badania skoncentrowały się na identyfikacji odpowiednich miar, które można by użyć do wykrywania rzekomych zmian w świadomości spowodowanych przez psylocybinę, a także na poprawie naszej zdolności do identyfikacji "złych podróży" w przypadku braku komunikacji pacjenta. Mając na uwadze te cele, nie uważamy, że etyczne ani teoretyczne obawy przedstawione tutaj są nie do pokonania.
Przeanalizowanie Teorii Entropii Mózgu i jej implikacji pozwala nam znaleźć kilka sposobów, w jakich szerzej rozumiana literatura psychodeliczna przyczyniła się do naszego teoretycznego zrozumienia świadomości, oferując świeże perspektywy na szereg kluczowych debat w tej dziedzinie. Podsumowanie poglądów tutaj ilustruje trudności związane z rozumieniem świadomości, zwłaszcza przy uwzględnieniu wglądów z badań nad neurobiologią psychodelików. Te debaty pokazują ogólną ważność doprecyzowywania naszych koncepcji i modeli, gdy nadal podchodzimy do świadomości z różnych kątów - jednym z nich, oczywiście, jest spojrzenie przez pryzmat psychodelików.
Streszczenie
W ostatnich latach badania nad psychodelikami, takimi jak psylocybina obecna w magicznych grzybkach czy LSD, zyskały na znaczeniu w dziedzinach takich jak psychiatria, psychoterapia, neurologia i innych. Ze względu na ich sukces w psychologii i psychiatrii, główna część dialogu wokół psychodelików koncentruje się na ich zastosowaniu w leczeniu zdrowia psychicznego. W artykule omawiane jest zagadnienie wpływu psychodelików na teorię entropicznego mózgu (EBT), która próbuje opisać stany świadomości - zarówno normalne, jak i psychodeliczne - w kontekście entropii mózgu. Autorzy podkreślają, że badania nad psychodelikami mają wiele do zaoferowania dla naszego obecnego zrozumienia świadomości.
EBT sugeruje, że poziom świadomości i bogactwo doświadczeń można efektywnie mierzyć na podstawie ilości zaburzonej aktywności mózgu. Ta teoria ma wiele implikacji dla badań nad świadomością, zarówno teoretycznych, jak i praktycznych. W artykule zawarta jest analiza, czy psychodeliki faktycznie wprowadzają wyższy stan świadomości i czy mogłyby być stosowane w leczeniu zaburzeń świadomości (DOC).
Artykuł rozpoczyna się od przedstawienia teorii entropicznego mózgu (EBT) i roli entropii w rozróżnianiu stanów świadomości. Następnie autorzy poruszają trzy trwające debaty w literaturze dotyczącej świadomości: czy świadomość istnieje na poziomach czy w wymiarach, czy stan psychodeliczny rzeczywiście stanowi „wyższy” poziom świadomości i czy psylocybina (klasyczny psychodelik) może (lub powinna) być stosowana w leczeniu pacjentów z zaburzeniami świadomości. W odniesieniu do tej ostatniej kwestii, autorzy podkreślają znaczenie "ustawienia" i "otoczenia" (set&setting – przyp.)przy ocenie wartości terapeutycznej psylocybiny (i innych psychodelików) w leczeniu pacjentów wegetatywnych lub minimalnie świadomych.
Celem artykułu jest przedstawienie różnych perspektyw dotyczących tych debat, aby ukazać, jak badania nad psychodelikami przyczyniły się do naszego teoretycznego zrozumienia świadomości oraz praktycznych implikacji dla interwencji u pacjentów z zaburzeniami świadomości.
EBT
Teoria entropicznego mózgu (EBT) została przedstawiona przez Carhart-Harris i współpracowników, którzy łączą wyniki z badań nad obrazowaniem mózgu i neurofarmakologią dotyczących wpływu psychodelików na komunikację mózgową (w obrębie i pomiędzy poszczególnymi sieciami mózgowymi). EBT próbuje zrozumieć stany psychodeliczne, analizując ich podłoże neuronalne, a dokładniej ich poziom entropii mózgu. Entropia oznacza tu "zaburzenie" lub "losowość". Stwierdzenie, że stany świadomości są funkcją entropii mózgu, oznacza, że poziom entropii (lub zaburzonej aktywności) w mózgu może służyć, jako wskaźnik "poziomu" doświadczenia świadomego.
EBT analizuje entropię w kontekście normalnej, codziennej świadomości i porównuje ją z entropią w stanie psychodelicznym. W wyniku tego porównania Carhart-Harris i współpracownicy (2014) wyróżniają dwa rodzaje stanów świadomości: "stany pierwotne", które są najbardziej zbliżone do (choć nie ograniczają się do) doświadczeń psychodelicznych, oraz "stany wtórne", które są bliższe doświadczeniom w normalnej, codziennej świadomości. Terminy "pierwotny" i "wtórny" pochodzą z teorii psychoanalitycznej Freuda, który wprowadził pojęcia procesów pierwotnych i wtórnych w psychice człowieka.
Freud jest znany ze swoich koncepcji "ego" i "id" jako rywalizujących procesów w obrębie jednostki: id to proces pierwotny, reprezentujący "prymitywne" aspekty osoby, kierowane przez instynktowne pragnienia i skłonności; ego to proces wtórny, który za pomocą rozumu negocjuje te pragnienia, reprezentując część jednostki ukształtowaną przez kulturę. Carhart-Harris i Friston proponują, że te pojęcia mają silne podstawy neurobiologiczne, co potwierdzają badania nad neurobiologią poznawczą.
W kontekście EBT stany pierwotne i wtórne różnią się pod względem ich podstawowej entropii. Dlatego warto wyjaśnić, czym jest "entropia" w empirycznych terminach, jako opis aktywności mózgu oraz jak miary entropii w mózgu mogą być użyte do formalnego określenia poziomu świadomości.
Ciąg dalszy: Część 2
*Źródło: NoC
